Ολοκληρώθηκε το Διεθνές Συνέδριο της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών

Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ

ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΝΕΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ,

ΝΕΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑΣ

Ολοκλήρωση του Διεθνούς Συνεδρίου (19–22 Οκτωβρίου 2023)

Την Κυριακή, 22 Οκτωβρίου, το διεθνές συνέδριο «Ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός μεταξύ προνεωτερικών δεσμεύσεων, νεωτερικών προκλήσεων και μετανεωτερικής συνάφειας» ολοκλήρωσε τις εργασίες του με πρωινή λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης και εκδρομή στα μοναστήρια των Μετεώρων για τους συνέδρους. Το Συνέδριο έλαβε χώρα στο συνεδριακό κέντρο «Θεσσαλία» στα Μελισσάτικα του Βόλου, ξεκινώντας στις 19 Οκτωβρίου. Αυτό οργανώθηκε από την Έδρα Θρησκειολογίας (με ειδίκευση στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό) της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ερφούρτης (Γερμανία) και την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και ασχολήθηκε με ποικίλα θέματα, όπως την υποτιθέμενη αντι-νεωτερική στάση του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, τον κανονιστικό ρόλο των παραδόσεων που κληροδοτήθηκαν από προηγούμενους αιώνες, την αλληλεπίδραση των Ορθοδόξων Εκκλησιών με κοσμικούς φορείς και θεσμούς του σύγχρονου κόσμου, τις ποικίλες νέες εξελίξεις στο μετανεωτερικό πλαίσιο κατά τις τελευταίες δεκαετίες και, τέλος, τις γόνιμες συνεισφορές σύγχρονων Ορθοδόξων στοχαστών και μελετητών διεθνώς. Επίσης, ανέδειξε όχι μόνο παλαιά και νέα αναδυόμενα προβλήματα και προκλήσεις, αλλά και τα πλεονεκτήματα που ενδεχομένως προσφέρει η μετανεωτερική εποχή στην Ορθοδοξία.

Στην πρώτη κύρια ενότητα του συνεδρίου, οι εισηγήσεις αφορούσαν στις σημαντικές προνεωτερικές δεσμεύσεις και εξαρτήσεις της Ορθοδοξίας, καθώς και στη σημασία τους στις μέρες μας. Ο Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης (Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου) ανέλυσε τις σχέσεις εκκλησίας και κράτους ιστορικά στο πλαίσιο της εξέλιξης του χριστιανικού μοναχισμού, εστιάζοντας κυρίως σε διαμάχες σχετικά με τη μοναστική περιουσία, την κοσμική εξουσία, τη θρησκευτική ανοχή και τις συνέπειες τους σε διάφορα σύγχρονα Ορθόδοξα πλαίσια (π.χ. Ελλάδα, Ρωσία). Η καθηγήτρια Βάσσα Κοντουμά (Διευθύντρια Σπουδών στον Τομέα «Ορθόδοξος Χριστιανισμός, 15ος–21ος αιώνας» και Κοσμήτορας του Τμήματος Θρησκειολογίας, École Pratique des Hautes Études, PSL, Παρίσι, Γαλλία) αναφέρθηκε στην σταδιακή υιοθέτηση των επτά Μυστηρίων από την Ορθόδοξη δογματική διδασκαλία κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο καθώς και στις συνακόλουθες ασάφειες του όλου θέματος αναφορικά με πρακτικά και θεωρητικά ζητήματα της εκκλησιαστικής ζωής. Η καθηγήτρια Αικατερίνη Τσαλαμπούνη (Καθηγήτρια Καινής Διαθήκης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) διερεύνησε τη διφορούμενη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη Ορθοδοξία, τον κανονιστικό ρόλο της παράδοσης, τις σύγχρονες προκλήσεις αλλά και τις μελλοντικές προοπτικές από εσχατολογική σκοπιά. Ο Δρ. πατήρ Gregory Tucker (Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Καθολική Θεολογική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ρέγκενσμπουργκ, Γερμανία) παρουσίασε τις λειτουργικές εξελίξεις στην ιστορική πορεία του Ανατολικού Ορθόδοξου Χριστιανισμού, συμπεριλαμβανομένων των αναπροσδιορισμών και των μεταρρυθμίσεων, αλλά και των κριτικών και επαναστατικών προσεγγίσεων στη συνήθη ρητορική για την υποτιθέμενη συνέχεια του Ορθόδοξου τελετουργικού τόσο σε επίσημα όσο και σε ανεπίσημα εκκλησιαστικά αφηγήματα. Η Δρ. Λυδία Λόζοβα (Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Πανεπιστήμιο Έξετερ, Ηνωμένο Βασίλειο & Συνεργάτης του Οργανισμού «Πνεύμα και Γράμμα», Κίεβο, Ουκρανία) επικεντρώθηκε στο ήθος των εικόνων στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους και στις τρέχουσες δημιουργικές εξελίξεις στον χώρο της εικονογραφίας στην Ουκρανία, κυρίως δε στον απόηχο της ρωσικής εισβολής. O Γεώργιος Βλαντής, MTh. (Διευθυντής του Συμβουλίου Χριστιανικών Εκκλησιών της Βαυαρίας, Μόναχο, Γερμανία & Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου) ανέλυσε κριτικά την κανονιστική επιρροή που εξακολουθούν να ασκούν ως σήμερα οι Πατέρες της Εκκλησίας σε διάφορα επίπεδα στην Ορθοδοξία και τις πρόσφατες προσπάθειες εξέλιξης προς τα εμπρός, διάνοιξης νέων δρόμων και εγκαινιασμού μιας γόνιμης ανανέωσης της Εκκλησίας. Τέλος, ο καθηγητής Βασίλειος Ν. Μακρίδης (Καθηγητής Θρησκειολογίας – Ορθόδοξος Χριστιανισμός, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ερφούρτης, Γερμανία) ασχολήθηκε με το φαινόμενο του Ορθόδοξου αντιδυτικισμού, το οποίο είναι ακόμα πολύ διαδεδομένο στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αλλά και με τις σύγχρονες κριτικές φωνές, οι οποίες επιχειρούν να επανεκτιμήσουν το όλο φαινόμενο και να ξεκινήσουν μια νέα και εποικοδομητική σχέση μεταξύ της χριστιανικής Ανατολής και Δύσης.

Οι εργασίες της δεύτερης κύριας ενότητας του συνεδρίου αφορούσαν στις πολυάριθμες προκλήσεις που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει ακόμη ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός στο πλαίσιο της νεωτερικότητας και στον πολύμορφο αντίκτυπό τους. Η καθηγήτρια αδελφή Tereza Obolevich (Καθηγήτρια και Προϊσταμένη του Τμήματος Ρωσικής και Βυζαντινής Φιλοσοφίας, Φιλοσοφική Σχολή, Ποντιφικό Πανεπιστήμιο Ιωάννου Παύλου του Β΄, Κρακοβία, Πολωνία) εξἐτασε το πώς η ρωσική θρησκευτική σκέψη αντιμετώπισε τις προκλήσεις της νεωτερικότητας, τονίζοντας ιδιαίτερα τις σσημαντικές ιδέες του Βλαντιμίρ Σολοβιώφ και του Σέμιον Φρανκ. Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Παπαστάθης (Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ερεύνησε τις διαδικασίες εκσυγχρονισμού υπό τη μορφή της εθνικοποίησης στο ελεγχόμενο από την Ελλάδα Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην εθνικοποίηση του ιερού και στην ιεροποίηση του έθνους. Ο καθηγητής πατήρ Ioan Moga (Αναπληρωτής Καθηγητής Ορθόδοξης Συστηματικής Θεολογίας, Καθολική Θεολογική Σχολή, Πανεπιστήμιο Βιέννης, Αυστρία) αναφέρθηκε στη διαλεκτική μιας χριστιανικής «καιρολογίας» κατά τη νεωτερικότητα, λαμβάνοντας ως παράδειγμα την περίπτωση της ρουμανικής Ορθόδοξης θεολογίας και περιγράφοντας τα διάφορα στάδια του σχετικού προβληματισμού καθώς και τις διαφορές μεταξύ παραδοσιακών και προοδευτικών φορέων. Ο Δρ. Mihai-D. Grigore (Υφηγητής και Επιστημονικός Συνεργάτης στο Τμήμα Θρησκευτικής Ιστορίας, Leibniz Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Ιστορίας, Μάιντς, Γερμανία) ανέλυσε τον μετασχηματισμό της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην παγκόσμια «Δεύτερη Χριστιανική Ομολογία» διαμέσου της διαδικασίας της ομολογιοποίησης ήδη από την εποχή της πρώιμης νεωτερικότητας, την εμφάνιση ποικίλων και ανταγωνιστικών «εθνικών Ορθοδοξιών» και τις επαφές της Ορθοδοξίας με τον μετανεωτερικό κόσμο. Ο καθηγητής Δημήτριος Μόσχος (Καθηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας και Προϊστάμενος του Τμήματος Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών) αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη συνάντηση της ελληνόφωνης θεολογίας με τη νεωτερικότητα, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, την ανάδυση του ατομικού υποκειμένου απέναντι στην κοινότητα, την οργάνωση της κοινωνίας με βάση πολιτικές αρχές καθώς και την αποδοχή της διαφορετικότητας και της ετερότητας. Ο Δρ. Ευστάθιος Κεσσαρέας (Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πανεπιστήμιο Ερφούρτης, Γερμανία) παρουσίασε το φαινόμενο του Ορθόδοξου σκληροπυρηνισμού και φονταμενταλισμού, τις βαθιές ιστορικές του ρίζες και τους σύγχρονους εθνο-θρησκευτικούς μετασχηματισμούς του, δηλαδή την ισχυρή και μάλιστα επιθετική αντίθεσή του στις φιλελεύθερες αξίες της Δυτικής νεωτερικότητας και της παγκοσμιοποίησης και την ισχυρή υπεράσπιση του δήθεν ανώτερου Ορθόδοξου έθνους. Τέλος, η Δρ. Maria Hämmerli (Λέκτορας Θρησκειολογίας, Πανεπιστήμιο Φριβούργου, Ελβετία) εξέτασε τη συνάντηση του Ορθόδοξου Χριστιανισμού με τη Δύση κατά τον 20ο αιώνα στο πλαίο της εκεί Ορθόδοξης διασποράς, τις σχετικές ενδογενείς και εξωγενείς προκλήσεις και την ανασυγκρότηση της Ορθόδοξης ταυτότητας, με κύρια έμφαση στις έννοιες της παράδοσης και της συνέχειας.

Στην τελευταία κύρια ενότητα του συνεδρίου, οι εισηγήσεις πραγματεύτηκαν από διάφορες οπτικές γωνίες την πολύπλευρη συνάφεια του Ορθόδοξου Χριστιανισμού με τη μετανεωτερική εποχή. Ο Δρ. Νικόλαος Ασπρούλης (Αναπληρωτής Διευθυντής, Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου & Λέκτορας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα) ερεύνησε διάφορες μετανεωτερικές Ορθόδοξες θεολογίες, ανιχνεύοντας το κοινό ιστορικό τους υπόβαθρο, εξετάζοντας τους βασικούς εκπροσώπους τους και τα σχετικά θέματα και σκιαγραφώντας μια χρήσιμη τυπολογία. Ο Δρ. πατήρ Timothy Boniface Carroll (Προϊσταμένος Ερευνητής, Τμήμα Ανθρωπολογίας, University College London, Λονδίνο & Διευθυντής του Κέντρου Ανθρωπολογίας και Εθνογραφίας του Ορθοδόξου Χριστιανισμού, Ινστιτούτο Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών, Κέιμπριτζ, Ηνωμένο Βασίλειο) μίλησε για τη σημασία της εμπειρίας στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό ως μέσον για την απόκτηση βεβαιότητας, υποδηλώνοντας ότι είναι ακριβώς η μετανεωτερικότητα αυτή καθαυτή με τη σχετικιστική επιστημολογία της και την απόρριψη μιας συνολικής βεβαιότητας που προετοιμάζει το Δυτικό κοινό να έλθει πιο κοντά και μάλιστα να υποστηρίξει το «μεγάλο αφήγημα» και τη βεβαιότητα που προσφέρει η Ορθοδοξία. Ο Δρ. Christopher D. L. Johnson (Προϊστάμενος Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, Κέντρο Διδασκαλίας και Έρευνας Walker, Πανεπιστήμιο Τενεσί , Τσατανούγκα, ΗΠΑ) συζήτησε τον πιθανό ρόλο του Ορθόδοξου Χριστιανισμού σε έναν μετανεωτερικό κόσμο που εξαρτάται όλο και περισσότερο από ευφυείς μηχανές, και ιδιαίτερα τη σχέση της Ορθοδοξίας με την πρακτική αλλά και ανεξερεύνητη ακόμη ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η Δρ. Σπυριδούλα Αθανασοπούλου-Κυπρίου (Καθηγήτρια Θρησκευτικών στη Σχολή Μωραΐτη και Ψυχοθεραπεύτρια, Αθήνα) αξιολόγησε τις πρόσφατες θεωρίες του κοινωνικού φύλου από Ορθόδοξη θεολογική σκοπιά, με στόχο μια εσχατο-χριστοκεντρική κατανόηση της σεξουαλικότητας και του σώματος με τρόπο που να εκφράζεται θετικά και να μην αντιτίθεται στις πνευματικές αναζητήσεις των ανθρώπων που περιθωριοποιούνται, καταπιέζονται και υφίστανται διακρίσεις εξαιτίας της έμφυλης ταυτότητἀς τους. Ο Δρ. Zdenko Š. Širka (Επιστημονικός Συνεργάτης και Λέκτορας στο Οικουμενικό Ινστιτούτο, Προτεσταντική Θεολογική Σχολή, Πανεπιστήμιο Καρόλου, Πράγα, Τσεχία) διερεύνησε τη συνάντηση μεταξύ της μετανεωτερικής ερμηνευτικής και της Ορθοδοξίας, επισημαίνοντας τα σημεία επαφής μεταξύ των δύο, τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στη γεφύρωση των μακροχρόνιων ασυμβατοτήτων ανάμεσα στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και στη Δυτική σκέψη. Ο τελευταίος ομιλητής, ο Δρ. Sebastian Rimestad (Υφηγητής και ερευνητής, Κέντρο Προηγμένων Σπουδών «Multiple Secularities – Beyond the West, Beyond Modernities», Πανεπιστήμιο Λειψίας, Γερμανία) έθεσε το ερώτημα εάν οι σύγχρονες μεταστροφές στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελούν θεολογική ή πολιτική πράξη, τονίζοντας ότι το να γίνει κανείς Ορθόδοξος δεν είναι μια ξαφνική αλλαγή διάθεσης, αλλά κυρίως μια διανοητική συνειδητοποίηση της Ορθόδοξης αλήθειας, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες τέτοιες μεταστροφές δηλώνουν και μια διαμαρτυρία ενάντια στην εκκοσμικευμένη Δυτική κοινωνία.

Οι μαγνητοσκοπήσεις των εργασιών του συνεδρίου θα αναρτηθούν σύντομα στο κανάλι της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών στο YouTube.

ORTHODOX CHRISTIANITY

BETWEEN PRE-MODERN COMMITMENTS,

MODERN CHALLENGES, AND POST-MODERN RELEVANCE

Completion of the International Conference (October 19–22, 2023)

On Sunday, October 22, the international conference “Orthodox Christianity Between Pre-Modern Commitments, Modern Challenges, and Post-Modern Relevance” concluded its work with the morning service at the Church of St Constantine and Helena, and an excursion to Meteora monasteries for the participants. The Conference took place in Volos, Greece, starting on October 19, organised by the Chair of Religious Studies (Orthodox Christianity) of the Faculty of Philosophy of the University of Erfurt (Germany), and the Volos Academy for Theological Studies (Greece). It addressed issues such as the allegedly anti-modern stance and character of Orthodox Christianity, the normative role of the traditions bequeathed from previous centuries, the interaction of the Orthodox Churches with secular actors and institutions of the modern world, the various new developments of the last decades in the post-modern context, and, finally, the productive contributions of contemporary Orthodox thinkers and scholars internationally. It highlighted not only old and new emerging problems and challenges, but also the potential advantages that the post-modern era may offer to Orthodoxy.

The contributions in the first main section of the Conference addressed various important pre-modern commitments and dependences of Orthodoxy as well as their significance nowadays. Dr. Pantelis Kalaitzidis (Director, Volos Academy for Theological Studies, Greece) analysed the relations between church and state across history in the frame of the development of Christian monasticism, focusing on debates about monastic property, worldly power, religious toleration, and the consequences thereof in contemporary Orthodox contexts (Greece, Russia). Prof. Vassa Kontouma (Director of Studies in Orthodox Christianity, 15th–21st centuries, Dean of the Religious Sciences Section, École Pratique des Hautes Études, PSL, Paris, France) addressed the gradual adoption of the sacramental Septenary in Orthodox doctrine during the post-Byzantine era as well as its consequences and concomitant ambiguities in practical as well as theoretical matters of the church life. Prof. Ekaterini Tsalampouni (Professor of New Testament, Aristotle University of Thessaloniki, Greece) explored the ambivalent place of women in contemporary Orthodoxy, the normative role of the legacy of the past, the contemporary challenges, and the future tasks from an eschatological perspective. Rev. Dr. Gregory Tucker (Postdoctoral Researcher, Faculty of Catholic Theology, University of Regensburg, Germany) presented the liturgical developments historically within Eastern Orthodox Christianity, including ressourcements and reforms, but even critical and revolutionary approaches to the usual rhetoric about the alleged Orthodox ritual continuity in both official and unofficial church discourses. Dr. Lidiya Lozova (Postdoctoral Researcher, University of Exeter, UK & Collaborator of “Spirit and Letter” Association, Kyiv, Ukraine) focused on the ethos of icons in Byzantine and post-Byzantine times and the current creative developments in iconography in Ukraine in the wake of the Russian invasion. Georgios Vlantis, M.Th. (Director of the Council of Christian Churches in Bavaria, Munich, Germany & Research Associate at the Volos Academy for Theological Studies, Greece) discussed critically the normative influence that the Church Fathers still exercise on various levels in Orthodoxy today and the recent attempts to move forward, break new ground, and initiate a productive church renewal. Finally, Prof. Vasilios N. Makrides (Professor of Religious Studies – Orthodox Christianity, Faculty of Philosophy, University of Erfurt, Germany) dealt with the phenomenon of Orthodox anti-Westernism that is still alive in our global age and with the contemporary critical voices trying to reassess this burden of the past and initiate a new and constructive relationship between the Christian East and West.

The papers in the second main section related to the numerous challenges that Orthodox Christianity has faced and still faces in the context of modernity and to their multiform repercussions. Sister Prof. Tereza Obolevich (Professor and Head of the Department of Russian and Byzantine Philosophy, Faculty of Philosophy, Pontifical University of John Paul II, Krakow, Poland) spoke on how the Russian religious thought coped with the challenges of modernity, highlighting particularly the relevant important insights of Vladimir Solovyov and Semyon Frank. Prof. Konstantinos Papastathis (Assistant Professor, Department of Political Science, Aristotle University of Thessaloniki, Greece) investigated modernisation processes in the form of nationalisation within the Greek-controlled Patriarchate of Jerusalem, focusing especially on the nationalisation of the holy and the sacralisation of the nation. Rev. Prof. Ioan Moga (Associate Professor of Orthodox Systematic Theology, Faculty of Catholic Theology, University of Vienna, Austria) spoke on the dialectics of a Christian “kairology” in modernity, taking the case of the Romanian Orthodox theology as an example and describing the various stages of the related reflection as well as the cleavage between traditionalist and progressive actors. Dr. Mihai-D. Grigore (Privatdozent and Research Fellow at the Department of Religious History, Leibniz Institute of European History, Mainz, Germany) analysed the transformation of the Orthodox Church into the world’s “Second Christian Confession” through the confessionalisation process from the early modern period onwards, the emergence of various and competing “National Orthodoxies”, and the contacts of Orthodoxy with the post-modern world. Prof. Dimitrios Moschos (Professor of Church History and Head of the Department of Theology, National and Kapodistrian University of Athens, Greece) addressed specifically the encounter of the Greek-speaking theology with modernity, focusing particularly on the development of critical thinking, the emergence of the individual subject vis-à-vis the community, the organisation of society on the basis of political principles, and the acceptance of diversity and otherness. Dr. Efstathios Kessareas (Postdoctoral Researcher, University of Erfurt, Germany) presented the phenomenon of Orthodox rigorism and fundamentalism, its deep historic roots, and its modern ethno-religious transformations, namely the strong and even aggressive opposition to the liberal values of Western modernity and globalisation and the strong defence of the alleged superior Orthodox nation. Lastly, Dr. Maria Hämmerli (Lecturer in Religious Studies, University of Fribourg, Switzerland) examined the encounter of Orthodox Christianity with the West in the 20th century in the context of the Orthodox diaspora, the related endogenous and exogenous challenges, and the reconstruction of the Orthodox identity, primarily centred on notions of tradition and continuity.

In the last main section, the contributions dealt from various angles with the multi-faceted relevance of Orthodox Christianity in the post-modern era. Dr. Nikolaos Asproulis (Deputy Director, Volos Academy for Theological Studies, Greece & Lecturer, Hellenic Open University, Patras, Greece) explored various post-modern Orthodox theologies, tracing their common historical background, examining key figures and themes, and sketching a useful typology. Rev. Dr. Timothy Boniface Carroll (Principal Research Fellow, Department of Anthropology, University College London, UK & Director of the Centre for Anthropology and Ethnography of Orthodox Christianity, Institute of Orthodox Christian Studies, Cambridge, UK) spoke on the significance of experience in Orthodox Christianity as a means to certainty, suggesting that it is exactly postmodernity with its relativistic epistemology and rejection of universal certainty that prepares Western audiences to come closer and even endorse the “grand narrative” and the certainty offered by Orthodoxy. Dr. Christopher D. L. Johnson (Senior Instructional Designer, Walker Center for Teaching and Learning, University of Tennessee at Chattanooga, USA) discussed the potential place and role of Orthodox Christianity in a post-modern world increasingly reliant on intelligent machines and particularly the relationship of Orthodoxy to the practically yet unexplored development of Artificial Intelligence (AI). Dr. Spyridoula Athanasopoulou-Kypriou (Religious Education Teacher at the Moraitis School and Psychotherapist, Athens, Greece) evaluated recent gender theories from a constructive Orthodox theological perspective, aimed at an eschato-Christocentric understanding of sexuality and the body in a way that is positive and non-oppositional to the spiritual aspirations of those human beings who are marginalised, oppressed and discriminated against on the basis of their gender identity. Dr. Zdenko Š. Širka (Research Fellow and Lecturer, The Ecumenical Institute, Protestant Theological Faculty, Charles University, Prague, Czech Republic) explored the encounter between post-modern hermeneutics and Orthodoxy, highlighting the touching points between them that may contribute to an overcoming of the centuries-long disparities between Orthodox Christianity and Western thinking. The last speaker, Dr. Sebastian Rimestad (Privatdozent and Research Fellow, Centre for Advanced Studies “Multiple Secularities”, University of Leipzig, Germany) put the question whether contemporary conversions to the Orthodox Church constitute a theological or a political act, showing that becoming Orthodox is not a sudden change of heart but mainly an intellectual realisation of the Orthodox truth, not excluding the cases where such conversions also manifest a protest against the secularised Western society.

The video recordings of the sessions of the working days of the Conference will be soon uploaded in the YouTube channel of the Volos Academy.