Μια σειρά γεγονότων σφράγισαν την περιοχή που σχετίζονται με την πορεία του Χριστού και της Παναγίας και μέχρι σήμερα είναι ένα από τα μέρη της Ιερουσαλήμ με μεγάλη επισκεψιμότητα από όλο τον κόσμο.

Η δημοσιογράφος Μαρία Γιαχνάκη μας μεταφέρει στους τόπους αυτούς όπου έλαβαν χώρα γεγονότα που σφράγισαν την ανθρωπότητα.

Στην Αγία Γεθσημανή βρίσκεται ο Ιερότατος Τάφος της Παναγίας, το Πάνσεπτο Θεομητορικό Μνήμα της Γεθσημανής.

Ο τόπος όπου ετάφη η Παναγία μας, ο Κήπος της Γεθσημανής, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα στα Ιεροσόλυμα και δεύτερο ιερότερο τόπο μετά τον Πανάγιο Τάφο. Η ευρύτερη περιοχή της Γεθσημανής πήρε το όνομά της από το πλήθος των ελαιών που χαρακτήριζαν την περιοχή. Στο μνημείο του Τάφου της Παναγίας φυλάσσεται και η θαυμαστή εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας.

Μέσα στον Κήπο της Γεθσημανής διαδραματίστηκαν τα σημαντικότερα γεγονότα πριν από τη Σταύρωση του Ιησού Χριστού, καθώς και η σύλληψή του. Κοντά στο ταφικό μνημείο βρίσκεται και η Χρυσή Πύλη, η οποία παραμένει κλειστή και λέγεται ότι θα ανοίξει κατά τη Δευτέρα Παρουσία.

Από αυτή την Πύλη πέρασε ο Χριστός κατά την είσοδό του στα Ιεροσόλυμα την Κυριακή των Βαΐων. Οι Εβραίοι μάλιστα της περιοχής χτίζουν τα κοιμητήριά τους «κοιτάζοντας» προς αυτή την πλευρά, έτσι ώστε την ώρα της Κρίσεως να είναι οι πρώτοι που θα αναστηθούν. Το Πάνσεπτο Θεομητορικό Μνήμα στη Γεθσημανή μαζί με τον Κήπο της, που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους των Ελαιών, προσεγγίζει ακόμη και αλλόθρησκους οι οποίοι κάνουν τάματα προσκυνώντας τον Τάφο της Παναγίας.

Ο κήπος της Γεθσημανής  

Από εδώ από την Αγία Γεθσημανή μετέστη το Πάνσεπτο Σώμα της Παναγίας κατά την τρίτη ημέρα μετά την κοίμησή της προς την Ουράνιο Βασιλεία. Ο τάφος της είναι χτισμένος μέσα σε σπηλιά και για να εισέλθει κάποιος στον εσωτερικό του χώρο θα πρέπει να κατέβει 48 σκαλιά.

Στη διαδρομή της κατάβασης βρίσκονται τα παρεκκλήσια των Αγίων και δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης των γονέων της παναγίας και του Αγίου μνήστορος Ιωσήφ.
Κατεβαίνοντας προς τον ναό, συναντά κανείς άλλα δύο παρεκκλήσια. Το ένα είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση, διακόνησε στον Ναό της Παναγίας και το άλλο, στον Άγιο Στέφανο τον Πρωτομάρτυρα. Το μέρος αυτό είναι το μοναδικό από τα προσκυνήματα που δεν καταστράφηκε ανά τους αιώνες, αφού βρισκόταν κάτω από τη Γη.

Ο τάφος της Παναγίας 

Ο Ναός έχει 30 μέτρα μήκος και 8 μ. πλάτος. Είναι λαξευμένος σε τετράγωνο βράχο, με κοίλωμα ενός μέτρου. Το κυρίως προσκύνημα, που είναι ο τάφος της Παναγίας, βρίσκεται μέσα σε ένα λιθόκτιστο κουβούκλιο ύψους 2 και μήκους 3 μ. και είναι λαξευμένος σε λίθινο βράχο.

Στο εσωτερικό του μέρος οι πιστοί αφήνουν τα ονόματα των αγαπημένων τους ζώντων και τεθνεώτων που είναι γραμμένα σε ένα χαρτί, ζητώντας την προστασία της μητέρας του Θεού. Καθημερινά τελείται Θεία Λειτουργία μέσα στον τάφο της Παναγίας από τους Ορθόδοξους Ιερείς του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Οι Αρμένιοι τελούν έξω από το μνημείο τη Θεία Λειτουργία, καθώς τα περισσότερα δικαιώματα στον Ναό τα έχουν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

Οι χρόνιες διαμάχες μεταξύ των δογμάτων για το ποιος θα αποκτήσει τα περισσότερα δικαιώματα σε όλα τα προσκυνήματα είχε ως αποτέλεσμα να μοιραστούν δικαιώματα σε όλους. Στο πάνω μέρος του Ναού έχουν τοποθετηθεί πάνω από 300 καντήλια.

Παναγία Ιεροσολυμίτισσα 

Στη δεξιά πλευρά του τάφου υπάρχει το Καθολικό του Ιερού Ναού των Ορθοδόξων, στο οποίο βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας.
«Ο άγιος Παΐσιος, που είχε δει πολλές φορές την Παναγία στον ύπνο του, είχε πει ότι η εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας απεικονίζει το “πραγματικό” πρόσωπο της Παναγίας, μοιάζει δηλαδή περισσότερο απ’ όλες τις άλλες με την πραγματική της μορφή».

Θεωρείται θαυματουργή και την προσκυνούν πιστοί απ’ όλα τα δόγματα. Δεν είναι λίγοι οι μουσουλμάνοι που καταφθάνουν κάθε χρόνο στα Ιεροσόλυμα και προσεύχονται στην εικόνα της για να εισακουστούν οι προσευχές τους.

Περίπου το 1870 μ.Χ., μια αγιογράφος μοναχή με το όνομα Τατιανή, η οποία βρισκόταν στη Ρωσική Ιερά Μονή της Μυροφόρου Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής στο όρος των ελαιών, είδε σε όραμα ότι την επισκέφθηκε στο κελί της μία άγνωστη μοναχή, λέγοντάς της: «Αδελφή Τατιανή, ήλθα να με ζωγραφίσεις». Η Τατιανή απάντησε: «Αδελφή, εγώ είμαι αγιογράφος και όχι ζωγράφος». Τότε, η γυναίκα αποκρίθηκε: «Τότε να με αγιογραφήσεις».

Η Τατιανή, έκπληκτη από το θάρρος της ξένης γυναίκας, της απάντησε πως δεν είχε ξύλο να την ζωγραφίσει. Τότε, η άγνωστη γυναίκα της έδωσε ένα σανίδι κατάλληλο για αγιογράφηση και της ζήτησε να τη ζωγραφίσει. Η Τατιανή παρατήρησε πως τα άμφια της άγνωστης γυναίκας μετατράπηκαν σε χρυσά και το πρόσωπό της έλαμπε. Η άγνωστη γυναίκα είπε: «Ω μακαρία Τατιανή, μετά τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Λουκά, θα με αγιογραφήσεις πάλι εσύ».

Η Τατιανή τότε αντιλήφθηκε πως αγιογραφούσε την Παρθένο Μαρία και ξύπνησε ταραγμένη. Αμέσως, κατευθύνθηκε προς την Ηγουμένη, όπου της διηγήθηκε το όραμά της. Η Ηγουμένη, δύσπιστη, την παρότρυνε να συνεχίσει τον ύπνο της και να αγιογραφήσει το επόμενο πρωί μία εικόνα της Παναγίας.

Όταν η Τατιανή επέστρεψε στο κελί της, διέκρινε φως και μία πρωτόγνωρη ευωδία να κυριαρχεί στον χώρο. Ειδοποίησε την Ηγουμένη και μαζί αντίκρισαν ένα από τα πιο εκπληκτικά θαύματα. Η εικόνα που είχε δει στο όραμά της η Τατιανή βρισκόταν μέσα στο κελί πραγματική και Αχειροποίητη. Ύστερα από όλα αυτά τα γεγονότα που προηγήθηκαν, η Θεοτόκος εμφανίστηκε ξανά στη μοναχή Τατιανή, ζητώντας της να εκπληρώσει το θέλημά της. Η επιθυμία της Παναγίας ήταν να τοποθετηθεί η εικόνα της στη Γεθσημανή. Μέχρι και σήμερα η Αχειροποίητη Αγία Εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας που δημιουργήθηκε με θαυμαστό τρόπο βρίσκεται στο Ιερό Προσκύνημα του Θεομητορικού Μνήματος της Γεθσημανής, το γνωστό ως Κενοτάφιο της Παναγίας στη Γεθσημανή.

Κοίμηση της Θεοτόκου

Κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία, η Παναγία κοιμήθηκε στα Ιεροσόλυμα και τάφηκε στην Γεσθημανή, περίπου δεκαπέντε χρόνια μετά τη Σταύρωση του Ιησού. Αρκετά χρόνια μετά τη Μετάστασή Της, διατυπώθηκαν πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με το μέρος που είχε ταφεί η Παναγία. Η επίσημη εκκλησιαστική ιστορία αποδέχθηκε το γεγονός ότι ο τάφος ήταν στη Γεθσημανή, ήδη από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Διάφοροι κανόνες γνωστών ποιητών, ύμνοι αφανών και επιφανών υμνογράφων και άλλα έργα της θρησκευτικής ιστορίας, αλλά και οι ευαγγελιστές Ματθαίος και Μάρκος αναφέρονται στον ίδιο τόπο. Ο σημερινός Ναός είναι από τα παλαιότερα χτίσματα της Ιερουσαλήμ και χτίστηκε από την Αγία Ελένη το 326 μ.Χ. προς τιμήν της Κοιμήσεως Θεοτόκου. Όταν ήρθε η στιγμή να τελειώσει την επίγεια ζωή της, άγγελος Κυρίου της το έκανε γνωστό τρεις μέρες πριν.
Πήγε, λοιπόν, και προσευχήθηκε στο όρος των Ελαιών, όπου συνήθιζε να προσεύχεται και ο Ιησούς.

Δώρισε στις φίλες της δύο ενδύματά της, τον χιτώνα και το μαφόριο, δηλ. το κάλυμμα της κεφαλής, και γύρισε στο σπίτι του Ιωάννη, όπου έκανε γνωστή την επικείμενη κοίμησή της. Ξάπλωσε στο κρεβάτι της και παρέδωσε το πνεύμα της στον Υιό της.

Η παράδοση αναφέρει ότι την τρίτη ήμερα από την εμφάνιση του αγγέλου, λίγο πριν κοιμηθεί η Θεοτόκος, οι Απόστολοι δεν ήταν όλοι στα Ιεροσόλυμα, αλλά σε μακρινούς τόπους όπου κήρυτταν το Ευαγγέλιο. Τότε, ξαφνικά νεφέλη τους άρπαξε και τους έφερε όλους μπροστά στον τόπο όπου ήταν η Θεοτόκος περιμένοντας την κοίμησή της. Μαζί δε με τους Αποστόλους ήλθε και ο Διονύσιος Aρεοπαγίτης, ο Άγιος Ιερόθεος ο διδάσκαλος του Διονυσίου, ο Απόστολος Τιμόθεος και οι λοιποί θεόσοφοι Ιεράρχες.

Όταν εκοιμήθη κάποιοι φανατικοί Εβραίοι προσπάθησαν να γκρεμίσουν το άγιο σώμα της από το φέρετρό της. Ένας απ’ αυτούς, ο Ιεφωνίας, το έσπρωξε κι αμέσως ένας άγγελος του έκοψε τα χέρια. Ο απόστολος Πέτρος όμως του τα έβαλε στη θέση τους και τα θεράπευσε και τότε ο νέος αυτός έγινε χριστιανός.

Στη συνέχεια με ψαλμούς και ύμνους την τοποθέτησαν στο μνήμα της Γεθσημανής. Επειδή, κατά θεία οικονομία, ένας από τους Αποστόλους (ο Θωμάς όπως λέει η παράδοση) δεν ήταν παρών στην κηδεία της Θεομήτορος, ζήτησε να ανοιχτεί ο τάφος ώστε να προσκυνήσει και αυτός το Σώμα της Θεοτόκου. Έτσι, μετά από τρεις ημέρες, άνοιξαν τον τάφο και διαπίστωσαν ότι η Παναγία αναστήθηκε σωματικά και ανελήφθη στους ουρανούς όπου βρίσκεται και σήμερα με το σώμα Της. Γι’ αυτό δεν υπάρχουν λείψανα της Παναγίας, ούτε σώζεται το σώμα Της, αλλά ο τάφος της είναι κενός.

Οι αμέτρητες εμφανίσεις και τα θαύματά Της αποδεικνύουν τη διαρκή παρουσία της στη ζωή μας και το ενδιαφέρον και την αγάπη Της για τον κόσμο. Στέκεται πάντα διακριτικά και περιμένει να Της επιτρέψουμε να παρέμβει στη ζωή μας και να καθοδηγήσει τα βήματά μας προς τον Πανάγιο Υιό Της… σκεπάζοντάς μας με το μαφόρι της…