28η Οκτωβρίου-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Όταν ο Μεταξάς κάλεσε τους ιδιοκτήτες όλων των εφημερίδων για οδηγίες

Του Χρήστου Μαζανίτη

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο, στην πρωτότυπη μορφή του με την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά προς τους ιδιοκτήτες και αρχισυντάκτες του Αθηναϊκού Τύπου φέρνει στο φως της δημοσιότητας το enikos.gr, όπως το εξασφάλισε από την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού.

Πρόκειται για την συνάντηση που έγινε στο γνωστό σε όλους μας σήμερα ξενοδοχείο, Μεγάλη Βρεττανία, το οποίο τότε είχε μετατραπεί σε Γενικό Στρατηγείο. Η συνάντηση αυτή έγινε στις 30 Οκτωβρίου 1940, δύο ημέρες μετά το «ΟΧΙ» προς τους Ιταλούς, στις 28 Οκτωβρίου 1940.

Σε αυτή την συνάντηση, ο Μεταξάς – κι αυτό είναι το εντυπωσιακό – παρότι δηλώνει εξ αρχής ότι έχει το δικαίωμα της λογοκρισίας, ωστόσο τους αναλύει τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει εν τέλει οι παρευρισκόμενοι να γίνουν κοινωνοί του σκεπτικού του και από το δικό τους μετερίζι να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την νικηφόρα πορεία του στρατεύματος. Κάλεσε τους παρευρισκόμενους να συνεργασθούν με την κυβέρνησή του, «ό,τι και αν αισθάνονται γι’ αυτήν».

Στην διαταγή – επί της ουσίας – του Μεταξά προς τους εκπροσώπους των Μέσων Ενημέρωσης διακρίνεται η αγωνία του να αποκτήσει την απαιτούμενη γι’ αυτόν επικοινωνία με τον λαό κι η αποδοχή των αποφάσεών, του. Στο έγγραφο ξετυλίγεται όλο το σκεπτικό του για τον αγώνα κατά του Άξονα, που θεωρεί ότι στο τέλος θα ηττηθεί.

Μάλιστα, προς έκπληξη όλων, ακόμη κι όταν δημοσιογράφος μνημόνευσε τον «αντιβενιζελικό φανατισμό του» με προφανή σκοπό να τον κολακεύσει, ο Μεταξάς τον κατακεραύνωσε επισημαίνοντας ότι ακολουθεί «την πολιτικήν του αειμνήστου Βενιζέλου και όχι την πολιτικήν του αειμνήστου Βασιλέως Κωνσταντίνου», δηλαδή ότι συντάσσεται με την Αγγλία και τους συμμάχους της και όχι με τον Γερμανοϊταλικό Άξονα.

Στην ανακοίνωση – επιστολή του προς τους ανθρώπους των εφημερίδων, εξιστορεί όλα τα γεγονότα που τον οδήγησαν να πει το ιστορικό «ΟΧΙ» και δεν διστάζει να αναφέρει τις επιφυλάξεις του όπως «ότι εμπρός εις την φοβεράν ευθύνην της αναμίξεως της Ελλάδος εις τέτοιον μάλιστα πόλεμον, έκρινα πως καθήκον μου ήτο να δω εάν θα ήτο δυνατόν να προφυλάξω τον τόπον από αυτόν έστω και διά παντός τρόπου, ο οποίος όμως θα συμβιβάζετο με τα γενικότερα συμφέροντα του Εθνους».

Οι οδηγίες του Μεταξά τελειώνουν με τους λόγους για τους οποίους οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να στηρίξουν τον αγώνα ενάντια στον φασισμό: «O ρόλος σας είναι σήμερον μεγάλος και επισημότατος. Μη χάνετε το θάρρος σας, οτιδήποτε κι αν γίνη, διότι άλλως αδύνατον να φανήτε άξιοι του λαού σας και του λαού σας και του καθήκοντός σας, το οποίον είναι να συντηρήσετε την ιερή φλόγα του ελληνικού λαού, να βοηθήσητε τον μαχόμενον Στρατόν, να υπάρξητε συνεργάται της Κυβερνήσεως, ότι και αν αισθάνεσθε δι’ αυτήν. Πρέπει να πιστεύσητε σεις για να μπορέσετε να μεταδώσητε την πίστην εις το κοινόν σας, μολονότι αυτήν την φοράν έχομεν όλοι μας να πάρωμεν από τον ελληνικόν λαόν, και από το απερίγραπτον θάρρος του και όχι να του δώσωμεν».

*Ευχαριστούμε θερμά την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού και το Γενικό Επιτελείο Στρατού για την ευγενική παραχώρηση του αντιγράφου προς δημοσίευση στο enikos.gr