28 Μαρτίου 2024

Εορτασμός των 192 χρόνων από τη νικηφόρα Μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου κατά του Ιμπραή

Η Παγκαλαβρυτινή Ένωση, σε συνεργασία με τον Πανοσιολογιότατο Ηγούμενο π. Ιερώνυμο Κάρμα και την Μοναστική Κοινότητα της Ιστορικής Ιεράς Μονής του Με-γάλου Σπηλαίου, υπό την αιγίδα και τη στήριξη του δήμου Καλαβρύτων, εορτάζει και τιμά το Σάββατο, 22 Ιουνίου, την επέτειο της Μάχης του Μεγάλου Σπηλαίου κατά του Ιμπραήμ Πασά και της στρατιάς του, η οποία διεξήχθη την 24η Ιουνίου 1827 και υπήρξε νικηφόρα για τους Έλληνες, αναπτερώνοντας το ηθικό των Αγωνιστών απέναντι στον μέχρι τότε ανίκητο Ιμπραήμ και ήταν καθοριστική για την ολοκλήρωση του αγώνα της Παλιγγενεσίας και την απε-λευθέρωση του Γένους από την τετρακοσιόχρονη δουλεία. Το πρόγραμμα των επετειακών εκδηλώσεων έχει ως εξής: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 21 ΙΟΥΝΙΟΥ Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου (6μ.μ. – 7μ.μ.): Η Ακολουθία τού Εσπερινού των Αρματωμένων στο Καθολικό της Ιεράς Μονής με παρόντες αρματωμένους φουστανελοφόρους, δίνοντας την εικόνα της ευλογίας των αρμάτων των Αγω-νιστών που έγινε παραμονή της Ιστορικής Μάχης του με-γάλου Σπηλαίου το 1827 ΣΑΒΒΑΤΟ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ Μέρος πρώτο 9π.μ. – 9.15π.μ.: Γενική προσέλευση επισήμων και κόσμου 10.15π.μ.: Ολοκλήρωση της Θείας Λειτουργίας προεξάρχο-

ντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβροσίου στο Καθολικό της Ιεράς Μονής, στον ιστορικό Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου 10.20π.μ.: Παρουσίαση του ομιλητή από τον Πρόεδρο Πα-γκαλαβρυτινής Ενώσεως κ. Δημήτριο Βαρβιτσιώτη 10.25π.μ.: Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον παλαίμαχο δημοσιογράφο κ. Ιωάννη Αγαπητό με θέμα «Οι λεβέντες των καλαβρυτινών βουνών» 10.45π.μ.: Χαιρετισμός Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κα-λαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβροσίου και εκπροσώπων Αρχών 10.50π.μ.: Προσφορά φιλεμάτων στον χώρο υποδοχής της Ιεράς Μονής με την ευγενή χορηγία του Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής, Αρχιμανδρίτου Ιερωνύμου και της Μοναστι-κής Κοινότητας Μέρος δεύτερο 11.15π.μ.: Προσέλευση επισήμων στον προαύλιο χώρο της Ιεράς Μονής όπου και θα ακολουθήσει η αναπαράσταση 11.25π.μ.: Βράβευση απογόνων Αγωνιστών του 1821 – Απονομή βραβείων Μαθητικού Διαγωνισμού Ζωγραφικής 2019 11.40π.μ.: Αναπαράσταση της προετοιμασίας και της μά-χης του Μεγάλου Σπηλαίου κατά του Ιμπραήμ, από τη Δια-συλλογική Ομάδα Θεάτρου της Παγκαλαβρυτινής Ενώσε-ως 12.20μ.μ.: Τιμητική διέλευση οργανωμένων τμημάτων αρ-ματωμένων φουστανελοφόρων και ιππικού από τους συμμετέχοντες συλλόγους 12.35μ.μ.: Τιμητική απόδοση χορευτικών τμημάτων από χορευτικές ομάδες Καλαβρυτινών και άλλων συλλόγων 1μ.μ.: Παράθεση κοινού γεύματος στο «Grand Sallet» Μέρος τρίτο 7μ.μ.: Η παρέλαση των αρματωμένων (θα ξεκινήσει από τον ιστορικό σταθμό τού Οδοντωτού και θα καταλήξει στην κεντρική πλατεία των Καλαβρύτων) 8μ.μ.: Παρουσίαση χορευτικών συγκροτημάτων και η βρα-διά θα ολοκληρωθεί με τραγούδια και χορούς από τους Ο-μίλους Αρματωμένων και τα χορευτικά συγκροτήματα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Από τις αρχές του 1827 βρισκόταν σε εξέλιξη μια εκ-στρατεία του Ιμπραήμ σε όλη την έκταση της βορειοδυτι-κής Πελοποννήσου, με στόχο τη δήλωση υποταγής των κατοίκων (προσκύνημα). Ο Αιγύπτιος στρατάρχης είχε αυ-τή τη φορά υιοθετήσει μια πιο ήπια τακτική σε σχέση με τις προηγούμενες επιχειρήσεις του, κατά τις οποίες κατέ-φευγε σε εκτεταμένες σφαγές, λεηλασίες, εμπρησμούς, αιχμαλωσίες και καταστροφή των υποδομών, προκειμένου να εξασφαλίσει την εξαφάνιση κάθε επαναστατικής εστί-ας. Οι δηλώσεις υποταγής του πληθυσμού (προσκυνόχαρ-τα) στέλνονταν στην Κωνσταντινούπολη ώστε να παρου-σιαστούν από τον Σουλτάνο στις Μεγάλες Δυνάμεις (που προετοίμαζαν συμφωνία για τον τερματισμό της αιματο-χυσίας και την επιβολή της ανεξαρτησίας της Ελλάδας) ως απόδειξη πως η ελληνική επανάσταση είχε κατανικηθεί και ουδέν ζήτημα πλέον προς επίλυση υπήρχε. Έως τα μέσα του έτους όλο και περισσότερες επαρχίες είχαν δεχθεί να υποταχθούν, προκειμένου να αποφύγουν τη σφαγή, ενώ ο μόνος οπλαρχηγός που είχε καταφέρει να αντιστέκεται ακόμη στο σχέδιο του Ιμπραήμ ήταν ο Κολοκοτρώνης. Χω-ρίς την επίσημη στήριξη της ελληνικής διοίκησης, ο «Γέρος του Μοριά» είχε πετύχει να αναπτύξει ένα ευρύ αντιστα-σιακό δίκτυο και με ένα συνδυασμό απειλών («φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους»), νουθεσιών, παρο-τρύνσεων και καταφυγής στο πατριωτικό φιλότιμο των πληθυσμών, διατηρούσε ενεργή την επαναστατική δρα-στηριότητα. Στις 17 Ιουνίου 1827 ο Ιμπραήμ έφτασε στην περιοχή των Καλαβρύτων με 13.000 στρατό μαζί με το Νενέκο επικεφαλής 2.000 «προσκυνημένων» και στρα-τοπέδευσε στη θέση «Σάλμαινα», κοντά στο χω-ριό Βυσωκά (Σκεπαστό). Σκοπός του ήταν η κατάληψη της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, στην οποία είχαν βρει καταφύγιο πάρα πολλοί άμαχοι. Οι πατέρες της Μονής α-ντιλαμβανόμενοι τον κίνδυνο ζήτησαν βοήθεια από τον Κολοκοτρώνη που βρισκόταν στην Κορινθία. Μόλις πήρε το μήνυμα των εγκλείστων, ο Κολοκοτρώνης έσπευσε να διατάξει το Ν. Πετμεζά να κα-τευθυνθεί στη Μονή με 600 μαχητές, ενώ απέστειλε τον προσωπικό του υπασπιστή Φωτάκο να τον συνδράμει με ακόμη 100 άνδρες. Στις ανωτέρω δυνάμεις ενώθηκαν, επι-πλέον, τα σώματα του Γενναίου, του Πλαπούτα, του Βασ.

Πετμεζά και του Παναγή Νοταρά. Τους υπερασπιστές ενί-σχυσαν ακόμη 100 μοναχοί με αρχηγό τον Γεράσιμο Τορο-λό, πρώην Ηγούμενο της Μονής, καθώς και οι άνδρες των Νικολάου Φραγκάκη και Ανδρέα Σαρδελιάνου με τον τελευταίο να φονεύεται κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Στις 19 Ιουνίου ο Αιγύπτιος αρχιστράτηγος απεύθυνε επι-στολή προς την ηγεσία της Μονής, με την οποία, προσφέ-ροντας σημαντικά ανταλλάγματα, ζητούσε την υποταγή των μοναχών, οι οποίοι όπως αναμενόταν αρνήθηκαν. Στις 21 Ιουνίου ο Ιμπραήμ αναγκάστηκε να στείλει και δεύτερη επιστολή προς το Μέγα Σπήλαιο, προσπαθώντας με απειλές να «συνετίσει» τους μοναχούς. Η επιστολή είχε ως εξής: «Ευγενέστατε ηγούμενε και επίλοιποι παπάδες και καλό-γεροι Μεγάλου Σπηλαίου. Σας σημειώνω ότι είμεθα φερμένοι με τον υψηλότατον Ιμ-βραήμ Πασάν αφέντη μας εις κάμπον Καλαβρύτων εδώ και τέσσαρες ημέρες προτηνότερα και έχομεν μεγάλας ορδινί-ας και ετοιμασίας δια την πολιορκίαν μοναστηρίου Μεγά-λου Σπηλαίου. Και ως τάχυ προσμένομεν να μας έλθουν και τόπια και αι μπόμπες και αρκετά σύνεργα δια μήνες και έπειτα από μία ή και δύο ημέρας να ρίξωμεν τα ορδιά μας περί πολιορκίας του μοναστηρίου, εις αυτά τα μέρη δια τούτο σας φανερώνω ότι να λυπηθήτε το μοναστήρι σας να μην τύχη και χαλάση και ο,τι εις τον άλλον καιρόν δεν εχάλασε μην τύχη και χαλάση: και τώρα μάλιστα οι πλέον άγνωστοι (οι αμαθέστεροι) από λόγου σας ήρθαν και προ-σεκύνησαν τον αφέντη μας και εγλύτωσαν τα χωριά τους και τόσον λαό και την ζωήν τους και το πράγμα τους. Λοι-πόν του λόγου σας είσθε γνωστικότεροι από εκείνους και θέλει στοχασθήτε το κάθε πράγμα καλλίτερα. Παρά πάνω δεν σας γράφω, θέλει πληροφορηθήτε και από το γράμμα του φίλου μου του Φωτήλα, θέλει σας συμβουλεύση ο ί-διος. Ηγούμενε, θέλει στοχαστής ετούτο το κίνημα των Ρωμαίων δεν θέλει εύγει σε κεφάλι. Λοιπόν σαν φρόνιμος οπού είσαι στοχάσου βαθειά πως δεν ευρίσκεις καλό τέλος και θα είσαι νικημένος θέλεις εξεύρη ότι αυτό όπου σας γράφω, το γράφω με του υψηλοτάτου αφέντη μας τον ο-ρισμόν και να με αποκριθήτε εις τα όσα σας γράφω. Σάμη Εφέντης. Σεγνεζτίπ εφέντης, τη 21η Ιουνίου 1827» Την επόμενη μέρα οι Μοναχοί, αφού συσκέφτηκαν, απάντησαν με επιστολή που έστειλαν τα εξής:

«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε. Ελάβαμεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις, η-ξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολ-λάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκι-σμένοι εις την πίστιν μας, ή να ελευθερωθώμεν ή να απο-θάνωμεν πολεμούντες και κατά το αΐνι μας δεν γίνεται να χαλάση ο ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σε συμβουλεύουμε όμως να υπάγης να πολεμήσης σε άλλα μέρη, διότι, αν έλ-θης εδώ να μας πολεμήσης και μας νικήσης, δεν είναι μεγά-λον κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα, με την δύναμιν του Θεού, διότι έχομεν και θέσιν δυνατήν και θα είναι εντροπή σας και τό-τε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πα-νταχού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνω-στικός το συμφέρον σου, έχομεν και γράμματα από την βουλήν και από τον αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκο-τρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλη, παλληκάρια και τροφάς και ότι ή θα ελευθερωθώ-μεν τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας. Δαμασκηνός ο Ηγούμενος και συν εμοί παπάδες και καλό-γεροι τη 22α Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον» Μετά απ’ αυτή την αποφασιστική απάντηση των πα-τέρων της Μονής αυτό που περίμεναν όλοι έγινε. Στις 24 Ιουνίου ο Ιμπραήμ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον του Μοναστηριού με μια ισχυρότατη δύναμη 6.000 αν-δρών που την αποτελούσαν 4.000 Οθωμανοί υπό τον Δελή Αχμέτ της Πάτρας και 2.000 Έλληνες «προσκυνημένοι» υπό τον προδότη Νενέκο. Μετά από αρκετές ώρες μάχης και ενώ είχε πια πέσει η νύκτα, μη καταφέρνοντας να λυ-γίσουν την αντίσταση των Ελλήνων που μάχονταν με πά-θος εντός και εκτός Μονής, οι Τουρκοαιγύπτιοι αναγκά-σθηκαν να υποχωρήσουν και να κατευθυνθούν άπρακτοι στη βάση τους, την Τριπολιτσά, αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 300 νεκρούς.